عدم تمرکز حواس
یکی از شایع ترین مشکلها، عدم تمرکز حواس در کلاسهای درس، جلسات سخنرانی، سمینارها و کنفرانس هاست.
بیشتر افراد با آن که با اشتیاق فراوان و تمرکز خوب سر جلسه حاضر می شوند و به سخنران یا مدرس گوش می سپارند، پس از چند دقیقه حواسشان پرت می شود و وقتی به خود می آیند، می بینند که دقایقی چند گذشته و در این مدت کاملاً در جای دیگری بوده اند. شاید در یک جلسه دو ساعته، شما چهل دقیقه با تمرکز عالی به جذب مشغول باشید و هشتاد دقیقه دیگر را به طور پراکنده مشغول افکار ذهنی خودتان باشید. اگر شما بتوانید در همان کلاس، تمامی مطالب را بگیرید، خود باعث می شود که حجم عمده ای از فعالیت مطالعه شما در منزل کاسته شود. شاید تا به حال با افرادی برخورد کرده باشید که فقط در کلاس حضور می یابند و بسیار کم در منزل مطالعه می کنند. معمولاً شما در این حالت به خود و اطرافیان خود می گویید: نمی دانم چرا با این که من ساعتها در منزل درس می خوانم یک دهم آن را هم نمی خواند، همیشه نمره های من از او کمتر است. شما باید توجه داشته باشید که مدت زمان مطالعه شما مطلقاً مهم نیست بلکه زمان مطالعه مفید و متمرکز شماست که مهم است. بسیاری از اوقات شما ساعتها کتاب به دست دارید و مشغول مطالعه اید اما زمان مطالعه متمرکز و مفید شما از یک ساعت بیشتر تجاوز نمی کند. علاوه بر این، درصد مهم و عمده ای از یادگیری در کلاس درس صورت می گیرد. شاید خودتان تجربه کرده باشید که آموختن درسی که زمان تدریس آن، شما در کلاس حاضر نبوده اید، چقدر دشوار است. اما حضور در کلاس از نظر فیزیکی چندان مهم نیست بلکه شما باید حضور مؤثر و متمرکزی در کلاس داشته باشید. ما هم اکنون می خواهیم تکنیکهایی را ارائه دهیم که شما با عمل کردن به آنها و فقط با عمل کردن به آنها بتوانید دانش آموز و دانشجویی فعال و درگیر باشید.
تکنیکهای حضور فعال در کلاس
1.همراهی با مدرس:
بسیار مهم است که خودتان را با سرعت، نحوه و شیوه تدریس معلم یا استاد خود هماهنگ سازید و با او حرکت کنید. هم شتاب بیش از مدرس داشتن ذهن را آشفته و مغشوش می کند و هم سرعت کند شما و عقب ماندن از او. هماهنگ نبودن با سرعت و روش و بیان مدرس، شما را او جذب مطالب بعدی محروم می کند. آنچه که در همراهی با مدرس مهم است، در وهله اول، خوب شنیدن است. اغلب شما با آنکه صدای معلم را به وضوح نمی شنوید یا گفتار سخنران را متوجه نمی شوید از این که از او بخواهید درباره آن مطلب را رساتر و واضح تر بیان کند، واهمه دارید. گاهی صدای سخنران به انتهای کلاس نمی رود، گاهی تند و گذرا صحبت می کند گاهی صحبتش نامفهوم است و برخی اوقات نیز به مطلبی در گذشته استناد می کند که شما از آن هیچ اطلاعی ندارید. یادتان باشد شما برای این به کلاس یا جلسه سخنرانی آمده اید که مطلبی را فرا بگیرید و معلم هم دقیقاً همین را می خواهد. بنابراین اگر کوچکترین ابهام یا عدم وضوحی را در مطلب یا صدای معلم احساس کردید، باید شهامت از او بخواهید که مطلب را دوباره بگوید.
سؤال کردن از معلم گناه نیست و نباید احساس گناهی را هم به دنبال داشته باشد. به ویژه دانش آموزان دوره ابتدایی خیلی از سؤال کردن بیم دارند. بسیاری از وقتها پیش می آید که مثلاً معلم تکلیفی را به بچه ها می گوید که برای فردا انجام دهند و دانش آموز درست متوجه این تکلیف نمی شود، با وجود این چون می ترسد که سؤال کند، چیزی نمی گوید و چه بسا که فردا به خاطر انجام ندادن آن تکلیف مؤاخذه و تنبیه شود.
دوباره تأکید می کنیم که اگر نکته ای را متوجه نشدید یا نشنیدید، حتماً بپرسید چه بسا که آن نکته کلیدی بوده، تمام درس آن روز وابسته به همان نکته باشد.
2. شنونده ای فعال باشید:
شما بارها به این عبارت تأکیدی برخورد کرده اید: شنونده ای فعال باشید، اما مفهوم این عبارت چیست؟ یعنی باید چگونه باشیم؟ شنونده فعال چه خصوصیات و ویژگیهایی دارد؟
بهترین و مؤثرترین راه برای این که شما یک شنونده فعال باشید این است که یادداشت بردارید. چه، نیاز به یادداشت برداری را سر کلاس احساس می کنید چه نمی کنید، حتماً از صحبت مدرس یا سخنران، یادداشت بردارید. اما منظور ما از یادداشت برداری در اینجا با آنچه که در روش مطالعه متمرکز گفتیم فرق می کند که اکنون به شرح آن می پردازیم.
یادداشت برداری داخل کلاس
قلم و کاغذ به دست می گیرید و در کلاس حاضر می شوید. یادتان هست که گفتیم شب قبل از کلاس یک مطالعه اجمالی و یک بررسی ابتدایی از درس، انجام دهید؟ این کار را برای کسب اطلاعات اولیه و هشیاری ذهنی در کلاس انجام داده اید. اگر شما بدون هیچ مطالعه ای سر کلاس شیمی حاضر شوید، وقتی معلم می گوید امروز درس ما هیبریداسیون است و شما هم نه از قبل درباره هیبریداسیون چیزی می دانید نه نگاهی اجمالی به کتاب انداخته اید، تا چند لحظه خود را در کلاس بیگانه احساس می کنید. خود را کاملاً گیج می بینید و این حالت، خود باعث می شود که نسبت به این درس بی علاقه شوید و به سرعت تمرکز حواستان را از دست بدهید و ذهنتان را به سیر در جاهای دیگر مشغول سازید.
درست بر عکس، اگر شما با مطالعه اولیه سر کلاس حاضر شوید، احساس خیلی خوبی در کلاس خواهید داشت، ذهنتان مشتاق است، می خواهید هرچه سریعتر از راز هیبریداسیون سر در بیاورید و در نتیجه تمرکحواسی عالی پیدا می کنید. اهمیت مطالعه اولیه را پیش از این هم توضیح داده بودیم. حالا که شما با این آمادگی ذهنی و کنجکاوی و علاقمندی، دارید به صحبتهای معلم گوش می کنید، هر نکته ای را که فرا می گیرید یادداشت کنید.
هم اکنون شما می گویید فلان معلم یا استاد به ما اصلاً اجازه یادداشت برداری نمی دهد. به شما می گوییم که او کاملاً کار درستی می کند. چرا که شما معمولاً به شیوه سنتی خود، “جمله” های معلم را یادداشت می کنید و نوشتن یک جمله از صحبتهای معلم عملاً شما را از گوش دادن و درک جمله بعدی باز می دارد. شما به هیچ عنوان نباید جمله ای یادداشت کنید بلکه باید به صورت اشاره ای و مختصر از واژه های کلیدی استفاده کنید که چون جرقه ای تمام موضوع را به یاد شما می آورد.
این گونه می توانید همزمان با تدریس استاد، یادداشت کنید و پشت سر هم یادداشت بردارید در حالی که نه وقت شما گرفته می شود نه از درک مطلب بعدی باز می مانید و نه مدرس را ناراضی می کنید.
به جای همه اینها چند کار مهم انجام دهید:
اول این که بارذهنی خود را در کلاس لحظه به لحظه تخلیه می کنید و نکته ای را که فرا می گیرید یادداشت می کنید و ذهن خود را همچنان باز و گسترده و خالی نگاه می دارید. یعنی شکل حضور شما در پایان کلاس با شروع کلاس چندان تفاوتی نمی کند.
دوم این که چون خودتان را ملزم می دانید هرچه را که فرا می گیرید به سرعت بر روی کاغذ بیاورید، ذهن شما در یک حالت آماده باش قرار می گیرد و شما از تمرکز حواسی عالی برخودار می شوید و کاملاً از خود مراقبت می کنید که چیزی را جا نیندازید. فقط کافی است که یک بار این عمل یادداشت برداری را به شیوه درستی که گفتیم تجربه کنید تا ببینید که چقدر برایتان لذت بخش است. حتی کم کم به شکل یک بازی مهیج برایتان در می آید. این شیوه یادداشت برداری به صورت کمی حرفه ای تر و ماهرانه تر در خبرنگاران دیده می شود که در مصاحبه های خود از گفته های سخنران یادداشت برداری می کنند و سپس خود از گفته های سخنران یادداشت برداری می کنند و سپس از روی آن، متن را تصحیح می کنند و اما سومین فایده یادداشت برداری این است که باعث می شود شما سر کلاس خواب آلوده نشوید و چرت نزنید به ویژه در اوقاتی که معلم یا سخنران بسیار آرام و ملایم و حتی کمی خسته کننده درس می دهد و شیوه تدریس او برای شما درگیری ذهنی لازم را ایجاد نمی کند. شما با یادداشت برداری، حضور خودتان را در کلاس مهیج تر و مؤثرتر می کنید.

اختلال کمبود توجه (بیش فعالی)
کودکان از لحاظ فعالیتهای حرکتی با یکدیگرتفاوت دارند ممکن است همه کودکان از نظر بزرگسالان بیش فعال باشند،ولی به نظر می رسد که بعضی ازکودکان هرگزاز حرکت باز نمی ایستند. آنان در سنین پیش از دبستان بدون اینکه هدفی داشته باشند بدون وقفه می دوند،بالا می روند،ومی خزند،وقتی که بزرگتر می شوند ناتوانی مشخصی برای آرام نشستن نشان داده وبه طور افراطی تمایل به بیقراری دارند. یک مشاهده گر میتوانددریابد که آنها بیش از کودکان دیگر فعال بوده وفعالیتشان کیفیتی بی هدف وتصادفی دارد. کودکانی که بیش از اندازه فعال اند مشکلاتی نیز در توجه وتمرکز دارند .در گذشته اصطلاح بیش فعالی، سندرم بیش فعالی، اختلال مغزی خفیف، نارسایی کنشی مغزی خفیف .برای این اصطلاح به کار رفته است. برای آنکه مهمترین جنبه های این اختلال مورد توجه قرار گیرداصطلاح جدید اختلال مربوط به کمبود توجه در DSM III مورد استفاده واقع شده است.
معیارهای این اختلال عبارت است از:
الف) بی توجهی. لا اقل سه مورد از موارد زیر:
1-اغلب در تمام کودکان کارهای که شروع کرده اندبا شکست مواجه می شوند.
2-اغلب به نظر می رسد که گوش نمی کنند.
3- به آسانی برآشفته می شوند.
4- در تمرکز نمودن روی کارهای مدرسه یا سایر وظایفی که نیاز به توجه طولانی دارد دچار اشکال هستند.
5- در دلبستگی به فعالیتهای بازیچه ای مشکلاتی دارند.
ب)انگیختگی ناگهانی. لا اقل در سه مورداز موارد زیر:
1 – اغلب پیش از فکر کردن عمل می کنند.
2 – به طور افراطی از یک فعالیت به فعالیت دیگر می روند.
3 – از لحاظ نظم در کارها دچار اشکال هستند.
4 - نیاز به مراقبت زیاد دارند
5 – مرتبا در کلاس فریاد می زنند.
6 – در موقعیتهای گروهی وبازیها رعایت نوبت نمی کنند.
ج) بیش فعالی.لااقل دو مورد از مواردزیر:
1 – مرتبا در اطراف می دوند واز در ودیوار بالا می روند.
2 – در آرام نشستن دچار مشکل بوده ودائما می لولند.
3 – تحمل نشستن در جایی را نداشته واز این حیث دچار اشکالند.
4 – در هنگام خواب بیش از اندازه در اطراف حرکت می کنند.
5 – همیشه در حال رفتن وعمل کردن هستند،چنانکه گویی توسط یک موتور تحریک می شوند.
این علامتها باید در محیط کودک گزارش گردد. اگر والدین وآموزگار از نظر این رفتار ها توافق نداشتند به گزارش آموزگاران باید اهمیت بیشتری داده شود زیرا آنان با رفتارهای طبیعی هر سن آشنایی بیشتر دارند. نشانه های بیماری که در بال ذکر شد مخصوص کودکان 8تا 10 ساله است. کودکان کم سالتر معمولا نشانه های بیشتری را نشان می دهندوکودکان کممسن تر نشانه های کتری را نشان می دهند. این رفتار هاباید قبل از 7 سالگی شروع شده،لااقل شش ماه دوام داشته باشند،وعلت آن اسکیزوفرنی، اختلال عاطفی،یا عقب ماندگی ذهنی شدید نباشد.
گرچه این معیارها برای شناخت رفتار این کودکان سودمند است، با این وجود مسائل معناداری در تعبیر وتفسیر آنها وجود دارد. مثلا ،رفتار یک کودک بر اساس سنش بررسی شدهسالم ویا منحرف توصیف گردد، نه اینکه آیا او این خصوصیات ذکر شده را نشان داده است یا خیر.
بسیاری از رفتارها در مدارس ابتدایی طبیعی است، تشخیص براساس شدت ومیزان رفتار است نه انواع رفتار .علاوه بر ان بیش فعالی با مشکلات دیگری نیز می تواند همراه باشدکه عبارت است از:
1-اختلالات مربوط به سوخت وساز غدد داخلی ، از قبیل فعالیت بیش از حد تیرویید.
2- مسمومیتها ،از قبیل مسمومیت با سرب.
3- حساسیت، بخصوص حساسیت غذایی.
4- اختلالات حسی، از قبیل کوری وکری.
5- خلق وخو از قبیل تغییر غیر طبیعی کنشهای روانشناختی .
6- تاخیر رشد عصبی از قبیل، از قبیل نارساییرشد دستگاه عصبی مرکزی آسیب دیدگی دستگاه مرکزی مانند صرعهای حاد سندرم مغزی مزمن.
7- واکنشهای آموخته شده،از قبیل واکنش به فشار روانی محیط اجتماعی.
8- اختلالات شخصیتی، از قبیل اختلالات مرضی مربوط به صفات شخصیت.
9- پسیکوزها،از قبیل اسکیزو فرنی واختلالات رفتاری عمیق.
بنابراین قبل ازآنکه تصمیم درباره درمان این بیماری گرفته شود. باید سایر احتمالات مورد بررسی قرار گیرند.فراوانی این اختلال در پسران بیشتر از دختران است ونسبت آنها از 4 به 1 تا 9 به1 است.
بعضی علل احتمالی
بعضی از محققین رفتار بیش فعالی را ارثی دانسته اند.پنجاه درصد از خواهر ها و برادرهای کودکان بیش فعال دارای تاریخچه ای هستند که نشان دهنده بیش فعالی است،در حالی که وجود این بیماری در خواهر و برادرهای نا تنی فقط 14 درصد بوده است.مطالعه دوقلوها نشان می دهد که عوامل ژنتیکی مهم است.نشانه های عصبی که در کودکان  بیش فعال مشاهده شده است احتمال بیماری یا ضایعه عصبی را به عنوان علت به ذهن متبادر می کند.برابر تحقیقات که 30 تا 50 درصد از کودکان بیش فعال دارای الکتروانسفالوگرافی غیر طبیعی هستند.هر چند تعداد زیادی از کودکانی که از لحاظ هیجانی دچار اختلال اند و نیز بسیاری از کودکان طبیعی اختلالاتی در الکتروانسفالوگرافی داشته اند .
کودکان بیش فعال اغلب نا بهنجاری های عصبی ظریفی که ممکن است نا هماهنگی حسی-حرکتی را موجب گردد نشان می دهد.چنین آشکار گردیده است که مسائل مربوط به دوران بارداری یا وضع حمل یا اوان طفولیت با رفتاربیش فعالی درارتباط است که پیش بینی های مناسب برای مسائل احتمالی ،رفتاری یا آموزشگاه های آینده بتواند صورت پذیرد.این نظریه که علت بیش فعالی حساسیت بیش از اندازه است نسبت به مواد اضافی وشیمیایی معینی است که به طور طبیعی در غذا وجودارد، شهرت زیاد یافته است،این نظریه که توسط فین گلد پیشنهاد گردیده طرفداران زیادی در بین والدین وبعضی متخصصان حرفه ای داشته است. ولی تاکنون تحقیقات، کمکی به به روشن ساختن این ادعاهاوتوصیه ها ی ر‍یم غذایی فین گلد نکرده است.
هر چندمحققانی که این خط فکری را دنبال کرده اند دریافته اند که مواد اضافی شیمیایی که در  غذایی روزانه این کودکان مورد استفاده واقع شده است. ممکن است اثرات منفی در یادگیری یک گروه فرعی از کودکان بیش فعال که بخصوص نسبت به آن مواد شیمیایی حساس هستند داشته باشد.
چنین نتایجی فریبند بوده،وتا زمانی که تکرار نگردیده وفهم بهتری از آنا به دست نیامده باشد، سوال مربوط به علل شیمیایی رفتار بیش فعال حل نشده باقی خواهد ماند.
نتیجه احتمالی
گرچه بعضی از افرادی که در کودکی بیش فعال بوده اند به نظر می رسد که بعدا کنشهای مناسب داشته اند ولی بسیار از آنان مشکلشان ادامه یافته است .بعضی از نوجوانان از لحاظ پیشرفت آموزشگاهی ورفتار تحریک آمیز خود دچار اشکالند،وبعضی نوجوانان که در کودکی بیش فعال بوده اند اشکالاتی در رابطه با اشخاص ومهارتهای اجتماعی دارند.این مسائل می تواند از پیشرفت تحصیلی کم واعتماد به نفس ضعیف دوران کودکی ،همچنین از بعضی نقایص واقعی سرچشمه گرفته باشد.به هر صورت ،چون این اندیشه ابتدای وجود داشته است که بیش فعالی نتیجه رشد نامناسب است ،فهم علل وتوسعه این اختلال بیشتر ضرورت می یابد.به نظر می رسد که دو نوع کودک بیش فعال وجود داشته باشد: یک گروه دارای رفتار پرخاشگرانه وفعالیت بیش از اندازه،گروه دیگر داری دارای مسائل مربوط به توجه .کودکانی که خصیصه پرخاشگرانه دارند به نظر می رسد در مقایسه با کودکان گروه دیگر شانس بهبودی ضعیفتری در بزرگسالی دارند.

کودکان و لجا جت
یکی از روحیاتی که در بر خی از کودکان به چشم میخورد روحیه لجبا زی است کودکانی که دارای اینگونه روحیه می با شند زندگی را برای دیگران تلخ می سازند آنچه که در فرد لجوج وجود دارد اصرار وابرام در به کرسی نشاندن حرف خود است موضوعات برای لجوج چندان اهمیت ندارد بلکه مهم یک دندگی وتسلیم نشدن در برابر افکار دیگران است. لجبازی یکی از صفات ناپسندی است که به شدت عواطف و احساسات دیگران راجریحه دار نموده پیوندهای دوستی و یگانگی را از هم جدا می سازدفرد لجباز برای اینکه خواهش غرورآمیز خود را اعمال نماید در هر انجمنی سخنی به میان آید و در هر مو ضوعی اظهارنظر شود بدون اینکه قصد راهنمایی داشته باشد بیدرنگ زبان به اعتراض می گشاید وبا جملات و انتقادات بی مورددر صدد کوبیدن و نابود ساختن شخصیت دیگران است شخص لجوج باروحیه لجبازی قضاوت منصفانه را از دست داده به حق کشی وانواع بی عدالتی ها جسور و بی باک میگردد علی (ع) می فر ماید (اللجاج یفسدالرّای )یعنی :لجاجت فکر و اندیشه راتباه می سازد.
 وراثت و لجاجت
بدون تردید رو حیات پدران ومادران در فرزندان اثر می گذارد این تاثیر به صورت زمینه های بسیار کوچکی به کودکان انتقال مییابد ولی بروز و رشد این زمینه ها تابع شرائط محیطی است . اگر مقتضیات تربیتی موافق و مساعد با این زمینه ها باشد پرورش ورشد آنها قطعی است و اگر جو پرورشی بر خلاف آن باشد برای ظهور و بروز آنها ،مجالی فراهم نخواهد آمد .نا گفته نماند که منظور از محیط تربیتی علل وعوامل گوناگونی است که حتی بهداشت و مواد غذایی و محیط زندگی و سلامت تن و امنیت خاطر کودک را نیز در بر می گیرد . بنا بر این کودک با رو حیه لجبازی از پدر ومادر متولد نمی گردد بلکه با فطرت پاک قدم به جهان هستی می گذاردو این عوامل سازنده ترتیبی اوست که می تواند از او یک انسان سازگارویا فرد لجبازو یک دنده ساخته تحویل اجتماع دهد.
 علل لجاجت
لجبازی کودکان نمی تواند در انحصار یک علت وعامل باشد بلکه علل وعوامل متعددی در پیدایش روحیه لجبازی اثر داردو ما در این جا به برخی از آنها اشاره می نمائیم:یکی از علل ، محبت های افراطی پدران ومادران است البته در مواردی هم شرائط و اوضاع خارجی در ضرورت این توجه و محبت فوق العاده موثر می باشد . مثلاً برخی از کودکان فرزند منحصر خانواده هستندیا از نظر جنسیت تنها پسر خانواده می باشند و در بعضی از موارد هم ،کودک از اول علیل و ناتوان بوده،دوره بیماراش طولانی بوده ،برای او وضع استثنائی به وجود آورده در چنین مواردی پدران ومادران می کوشند به همه خواسته های کودک جواب مثبت دهند ،گرچه برخی از این تمایلات اصولی ومنطقی نباشد در نتیجه چنین کودکانی بتدریج با روحیه لجبازی تربیت می شوند .
پرواضع است کودکانی که درخردسالی هرچه خواسته فوراً برایش تهیه می شده بعدها با این روحیه خو گرفته توقع دارد هر چه بخوا هند و وهر چه بگو یند، باید دیگران بدون قید و شراط خواسته او را انجام دهند.
 محرومیت و لجبازی
کودک در هر دوره از زمانی نیازهایی دارد، او همانطور که به غذا ولباس احتیاج دارد به بازی وتفریح هم نیاز مند است . برخی از پدران ومادران بر اثر بی توجهی به نیاز های طبیعی کودکان یا علاقمندی افراطی آنان به جنبه های آموزش فرزندانشان هیچگاه وسایل بازی و تفریح های مشروع برای فرزندان خود تهیه نمی نمایند ، در برخی از خانواده ها کودکان گرفتار فقدان عاطفی بوده، از امنیت خاطر بر خور دار نیستند در محیط خانوادگی آنان بجای صفا و صمیمیت جنگ و جدال وجدایی ،حاکم مطلق است . بدیهی است این محرومیت ها بتدریج کودکان را عقده ای ولجباز بار می آورد ، اینگونه کودکان با روحیه لجبازی ، عقده ها و ناراحتی های خود را جبران می نمایند . بعضی از خانواده ها کودکان خود را از بسیاری از آزادیهای معقول ومشروع باز داشته به سختی آنان را در منگنه فشار ، قرار می دهند اینگونه کودکان با مکانیسم دفاعی به یک نوع اعتیاد و آلودگی خطر ناکی دست می زنند و ریشه وانگیزه این کار جز لجاجت و دهن کجی کردن چیز دیگری نمی باشد.
 پیش گیری های اسلام از لجاجت
در همه مقررات وقوانین اسلامی این واقعیت به چشم می خورد که اسلام بطور جدی و قاطع با هر عاملی که از آن تفرقه وجدایی ودشمنی وعداوت وکینه توزی به وجود آید شدیداً مبارزه کرده است تا آنجا که از عواملی هم که امکان بروز هر نوع تصادم و برخوردی داده می شود اکیداًجلو گیری به عمل آورده است .
امام باقر (ع) می فر ماید : (ان تترک المراء وان کنت محقاً ). یعنی :ستیزه جویی وجدال را رها ساز اگر چه حق با تو باشد.
 درمان لجاجت درمان لجبازی کودکان کمی دشوار است باید کوشید از راههای صحیح واصولی به مبارزه با لجبازی قیام کرد چه با پیاده کردن هر عامل غیر تربیتی علاوه بر اینکه لجبازی را درمان نکرده ایم بلکه به توسعه وگسترش آن دامن زده ایم . برخی ازپدران می کوشند با تسلیم شدن و آزاد گذاشتن کودک لجبا ز ، او را تربیت کرده ضمناً خود را از اصرار و ابرام و گریه او نجات و رهایی بخشند ،عده ای هم می کو شند با توسل به زور وکتک زدن ، لجبازی او را از بین ببرند بدیهی است این دو روش منطقی واصولی نمی باشد زیرا کودکی که با اصرار حرفش را به کرسی بنشاند علاوه بر این که لجبازی پایان نمی پذیرد بلکه بر شدت آن افزوده می گردد . واما نارسا بودن روش دوم این که اصولاً تنبیه بدنی هرگز نمی تواند یک عامل تربیتی بشمار آید در پایان ،راه اساسی این است که فرد لجباز باید باز سازی گردد تمام علل وعوامل که روح لجاجت را در او بوجود آورده ، باید از بین برود تا کودک ، تعادل خود را باز یافته از لجبازی دست بکشد و پیش از باز سازی ،بهترین روش درمانی ، عدم اعتناء و توجه به کودک لجباز است بدون این که تسلیم او شده یا به زور و تنبیه متوسل گشته باشیم .

شناخت بیماری های روانی
به طور عادی و معمولی بیماری های روانی ، از مغز که نسبت به سایر اعضاء برتر و مهمتر است ، سرچشمه می گیرد . بیماری روانی نظیر سایر بیماری های متداول مانند  بیماری های قلب ، کلیه ، دیابت و غیره است و در پیدایش آن کسی مقصر نیست.
بیماری های روانی درمان پذیرند. با درمان مناسب و شایسته ، بسیاری از بیماران روانی می توانند زندگی عادی داشته باشند.
ممکن است بعضی نکات روی بیماران روانی اثر بگذارد ، پس سعی کنید همواره آگاهی بیشتری در این زمینه کسب نمایید .
علل فراوانی برای بیماری های روانی وجود دارد. از جمله :
- ضربه ی مغزی (Brain Concussion )
- عدم تعادل مواد شیمیایی مغزی
- علل زیستی ، محیطی ، اجتماعی و عوامل اقلیمی
بعضی از بیماران روانی به علت اختلال و ضعف شخصیت، اراده لازم را جهت درمان خود ندارند و احتیاج به راهنمایی و کمک فراوان دارند. افراد مبتلا به بیماری های روانی در صورت عدم اقدام به درمان ، دائم بیمار هستند.
امکان دارد عده ای از بیماران مدت نسبتاً طولانی احتیاج به درمان و ادامه آن داشته باشند، همان طور که بیماری دیابت با مصرف داروهای ضد دیابت درمان می گردد.
گروهی از بیماران ، تندخو و پرخاشگرند که بیشتر قربانی تندخویی خود می گردند تا علل دیگر ؛ ولی با درمان های مناسب و مخصوص ، تندخویی آنها کنترل می شود و تقریباً با افراد دیگر فرقی ندارند.
بیماری های روانی به دیگران سرایت نمی کند ؛ اما می تواند به گونه ای ، دیگران را تحت تأثیر قرار دهد.
افسرده دل افسرده کند انجمنی را         در خلوت خویش راه مده همچو منی را
 اختلالات روانی می تواند در هر سن و نژاد بروز نماید، و برخوردهای خانوادگی و سوابق بیماری روانی در آن خانواده نیز در به وجود آمدن آن بی اثر نیست.
جهت درک و فهمیدن و آشنا شدن با بیماری های روانی باید بدانید که مغز شما مرکز کنترل بدن شماست و از میلیون ها سلول عصبی تشکیل شده که هر سلول عصبی با هزاران سلول دیگر در ارتباط است. در صورتی که در کار یک سلول اختلال ایجاد گردد می تواند منجر به بیماری های روانی شود.
ناراحتی های عاطفی یا اختلالات خلق و خوی عبارت اند از:
1 - افسردگی ( ( Depression: که بیشتر شامل احساس غمگینی ، بی حوصلگی ، بی یاوری است. فرد مبتلا به افسردگی
- لذت بردن از زندگی برایش دشوار است ؛
-  دچار کم خوابی یا پرخوابی است؛
-  فاقد انرژی ، تحرک ، و تلاش است؛
- احساس بی ارزشی دارد؛
- امکان دارد درباره مرگ و خودکشی فکر کند، حتی اقدام به خودکشی نماید؛
علل احتمالی: عدم تعادل مواد شیمیایی مغز، ارث، رفتارهای روانی.
2 - شخصیت دو قطبی (Bipolar personality) : شخص مبتلا  دچار تغییرات عاطفی بسیار شدید ( از یک سو افسردگی و از سوی دیگر شادی زیاد) و همچنین دچار دوره هایی از پر انرژی بودن، پر تحرکی ، رفتار خشن ، و افکار درهم است و ... کمتر احتیاج به خواب دارد و ولخرجی زیاد می کند.
3 – اسکیزوفرنیا (Schizophrenia ): نوعی روان پریشی است با اختلال افکار و رفتار. مبتلایان به اسکیزوفرنیا نمی توانند با دیگران کنار آیند ، قادر به مراقبت از خود و رعایت نظافت و خورد و خوراک خود نیستند. موقع صحبت کردن احساس ندارند. همواره ترس های فراوانی به صور مختلف دارند، توهم بینایی و شنوایی دارند، وسواس های مختلف ، کناره گیری از فعالیت روزانه ی خود، و هذیان (به معنای داشتن عقاید غیر واقعی) دارند.
4 - بیماری های روانی (
Mental disorders) معمولی ( عادی ) شامل:- ناراحتی های اضطرابی که به صورت شدید یا به صورت اضطراب و ترس پنهانی خودنمایی می کند.
- اضطراب معمولی (عادی) که شامل تنش و بیقراری است .
- حملات هراس که فرد به طور ناگهانی دچار ترس یا وحشت ، ضربان قلب زیاد ، سرگیجه ، وزوز گوش، عرق کردن و غیره می گردد.
5 - ترس های مرضی: ترس های شدید از وضعیت و حالات خاص مثلاً ترس از بلندی، فضای بسته و تاریکی و غیره .
بعضی دیگر از بیماری های روانی :
- اعتیاد به الکل و مواد و داروهای اعتیاد آور.
-  زوال عقل (Dementia). ( این حالت با کم شدن توانایی های شناختی و هوشی شخص همراه است و علت آن آسیب یا اختلال عملی وسیع مغزی است ؛ اگرچه در بعضی موارد تعیین علت عضوی شخص ، مقدور نیست این بیماری بیشتر در سنین پیری مشاهده می شود)
- اختلال شخصیت (Personality disorder).
- اختلال های تغذیه ای (Nutritional disorder) مانند پرخوری یا بی اشتهایی عصبی .
- ناراحتی های مربوط به ضربه های مغزی.

تیک
تیک که بعضی ها به آن انقباض عادتی  هم می گویند عبارت است از حرکات ناگهانی وسریع غیرارادی و تکراری که شبیه انقباض وتکان یک عضله است. تیک ممکن است در یک یا چند دسته از عضلات یا در یک عضو ظاهر شود.این حرکات ظا هرا به منظور خاصی صورت نمی گیرد ولی  بی علت و بدون انگیزه هم نیست و در کودکان شاد، راضی، ایمن و متعادل از نظر روانی و عاطفی و هیجانی کمتر دیده می شود. بین شدت تیک و شدت واکنشهای عاطفی و هیجانی همواره رابطه نزدیک وجود دارد و غالبا بر اثر استرس بدتر می شوند.  تیک می تواند هر گروه از عضلات را در گیر کند.
تیک ها به سه دسته عمده تقسیم  می شوند:
 1-تیک گذرای دوران کودکی 
 2- تیک های مزمن
 3-  سندرم ژیل دلاتوره
1 _تیک گذرای دوران کودکی 
 شایعترین اختلال حرکتی در دوران کودکی است در پسرها شایعتر است و اغلب سابقه فامیلی در این گونه بیماران مثبت است . این تیک ها شامل : چشمک زدن یا حرکات صورت ؛ صداهای گاه و بی گاه ناشی از پاک کردن گلو ( تک سرفه )
این اختلال برای هفته ها تا کمتر از یک سال باقی می ماند و احتیاج به دارو درمانی ندارد. این تیک ها معمولا در هنگام خواب از بین می روند و در طی فعالیتهای روزانه کاهش می یابند و در واقع  نوعی تخلیه روانی است. این نوع تیک ها معمولا در سروگردن ظاهر می شوند.میزان هوش در ایجاد تیک هیچ دخالتی ندارد . به کرات دیده شده است که تیک همراه سایر علائم و مشکلات روانی مخصوصا بیقراری و خستگی زودرس، عضبانییت، ترس، اختلال خواب و اشتها، جویدن ناخن و حتی اگزمای کودکان بوده است.
2 _اختلال تیک حرکتی مزمن
  این اختلال در کودکان بروز می کند و تا بزرگسالی باقی می ماند .این تیک بطور مشخص بیش از سه گروه از عضلات را بطور همزمان درگیر میکند و ممکن است در تمام دوره زندگی بروز کند.
3_ سندرم ژیل دلاتوره
حالتی است که در تمام طول زندگی وجود دارد و شیوع آن 1/2000 میباشد و شروع آن از سن 2 تا 21 سالگی است.و ژن آن بصورت اتوزومال غالب به ارث می رسد. و علاوه بر تیک ؛ اختلال وسواسی و اختلال پیش فعالی و کاهش توجه بصورت مکرر دیده میشود. بطور کلی تیک حرکتی همراه حرکات متعدد رو به بالاو پایین در صورت، پلکها، گردن و شانه ها است همراهبا تیکهای صوتی شامل صاف کردن گلو؛تو دماغی حرف زدن؛ حالت نیشکون گرفتن،  بد دهنی ، پّژواک گوئی، مکرر گوئی ، تقلید حرکات دیگران ، بیان صداها غیر قابل کنترل است و مکررا ارتباطات اجتماعی بیمار را به خطر می اندازد و پیش آگهی نهائی بیماری را اغلب میتوان با ارزیابی شدت شکایات در دوره نو جوانی بر آورد کرد.
دارو درمانی زمانی بایستی در نظر گرفته شود که تیکهای حرکتی یا صوتی بطور مشخصی در ارتباطات اجتماعی و تحصیلی کودک مداخله کند. در درمان تیک نباید به نوع تیک اهمیت داد بلکه باید کودک را درمان کرد. وادار کردن کودک به اینکه جلو آینه بایستد و خود را در هنگام تیک تماشا کند یا روشهای دیگری مانند ماساژ، معالجه با برق ، و نظایر آن مؤثر نیست.
آرام و مساعد کردن اوضاع خانواده کودک ، رفع مشکلات درسی وتطبیق با مدرسه ، بخصوص اگر تیک در سنین دبستان و به علت مسائل درسی ظاهر شده باشد روش مؤ ثری است.
دارو درمانی
داروهایی که در درمان تیکها بکار میروند شامل بلوک کننده های دوپامین ؛آگونیستهای پره سیناپتیک نورآدنرژیک؛ ضد افسردگیهای سه حلقه ایی؛  و ضد افسردگیهای دیگر که بایستی حتما تحت نظر پزشک و در صورت نیاز  به دارو مصرف شوند

خستگی مفرط در کودکان احتمالا ریشه ژنتیک دارد
طبق یک مطالعه، خستگی مفرط در کودکان تنها یک نشانه افسردگی نیست و به نظر می‌رسد که خود یک بیماری موروثی باشد.
دکتر "تام ای. فاولر" از دانشگاه "کاردیف" در "والس" و نویسنده ارشد این مطالعه به سرویس بهداشتی رویترز در نیویورک گفت خستگی مفرط نامشخص را نمی‌توان صرفا شکل دیگری از افسردگی تصور کرد.
با توجه به اینکه افسردگی اغلب با خستگی همراه است و برعکس، فاولر و گروه وی برای بررسی تاثیرات محیط و وراثت بر روی هر دو این بیماری، مطالعه‌ای بر روی دوقلوها انجام دادند.
مطالعه دوقلوها به محققان اجازه می‌دهد تا تفاوت میان تاثیرات محیط زیست و ژن‌ها را تشخیص دهند.
درحالیکه دوقلوهای همسان محیطزیست و ژن‌های یکسانی دارند، دوقلوهای غیرهمسان یک محیط زیست دارند اما تنها از نیمی از ماده ژنتیک یکدیگر برخوردارند.
بنابراین احتمال داشتن بیماری‌های یکسان بر اثر نفوذ شدید ژنتیکی در دوقلوهای همسان بیشتر است.
محققان در این مطالعه دو هزار و ? 398?جفت دوقلوی در سنین ? 8?تا ?17? سالگی را مورد مطالعه قرار دادند.
در این مطالعه در صورتیکه خستگی دست کم در یکی از جنبه‌های مرتبط با مدرسه، فعالیت‌های تفریحی و یا ارتباط با خانواده و همسالان اختلال ایجاد می‌کرد و اگر هر روز نیاز به یکساعت استراحت در روز داشت، مفرط یا مختل‌کننده در نظر گرفته می‌شد.
اگر این وضعیت کمتر از یک هفته ادامه داشت، در دسته "خستگی کوتاه مدت" و درصورتیکه بیش از یک ماه ادامه داشت در دسته "خستگی بلندمدت" قرار می‌گرفت.
محققان دریافتند، درحالیکه نفوذ محیط بر خستگی کوتاه‌مدت قویتر از تاثیر وراثتی نفوذ فامیلی بود اما به نظر می‌رسید که هر دو خستگی کوتاه‌مدت و بلند مدت ریشه‌های ژنتیک داشتند.
همچنین محققان افزودند، تحقیقات نشان داده است خستگی مفرط هرچند در بسیاری موارد با افسردگی همراه است، اما تاثیرات وراثتی و محیطی آن از الگوهای مختلفی پیروی می‌کند.
فاولر گفت: علت بروز خستگی مزمن در کودکان که می‌تواند به سندرم خستگی مزمن (? (CFS?در بزرگسالان ارتباط داشته باشد، هنوز مشخص نشده است.